تعریف کاربردی از حقیقت

یکی از جوابهایی که به این پرسش که حقیقت چیست داده شده است این است که حقیقت آنست که در عمل برای ما مفید باشد. در واقع این جواب مفید بودن و حقیقت را مرادف یک‏دیگر قرار مى‏دهد. مفید بودن نشانه حقیقت نیست بلکه خود حقیقت است. البته نه مفید بودن شخصی بلکه مفید بودن واقعی. به نظر می رسد این نظریه می خواهد از شکاکیت مطلق بیرون بیاید و حقیقت را از اساس رد نمی کند بلکه آن را به مفید بودن عملی فرو می کاهد.

نقد تعریف پراگماتیک از حقیقت

در نقد این سخن باید گفت:

اولًا، معنای عملی صرف که کشف از واقعیت نداشته باشد، براى هر کسى یک نوع تفسیر خواهد داشت و این یک نوع شکاکیت است.

ثانیاً شاید اذهان عمومى مردم در یک عصرى قادر به تشخیص فایده عملى یک حقیقت نباشند، بنابراین مى‏توانند منکر اصل حقیقت شوند.

ثالثاً شاید مسئله موهومى در مقام عمل براى ما به صورت کوتاه مدت مفید باشد؛ اما آیا باید آن را حقیقت پنداشت؟

(ر.ک: تحریری بر اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج‏1، ص: 223)